Unidade 2 · Paisaxes e climas (Semana do 10 ao 14)
Esta páxina resume e organiza o que traballamos en clase para que poidas estudar, practicar e demostrar o que sabes.
1) Resumo esencial
Paisaxe É unha extensión de terreo con elementos naturais (clima, relevo, auga, seres vivos) e artificiais (construcións, campos de cultivo, encoros...).
📍 Paisaxes de interior
- Montaña: cumio, ladeiras e pé. Varias montañas → serra; varias serras → cordilleira.
- Chairas (interior): destacan outeiros (<200 m), mesetas (terreo chan e alto) e depresións (terreo chan a pouca altitude).
🌊 Paisaxes de costa
Costas altas: moitos cantís, poucas praias. Costas baixas: terreos baixos/chairos preto do mar.
Formas principais: cabo, golfo, baía, península (unida por istmo), illa (arquipélago), cantís, ría, marisma, albufeira, praia.
🌦️ Clima e paisaxe (España)
- Atlántico/Oceánico: temperaturas suaves, choivas frecuentes sen meses secos (“España verde”); bosques caducifolios (carballos, faias), prados; ríos curtos e caudalosos; cantís costeiros.
- Mediterráneo continental (interior): veráns quentes e invernos fríos; choivas escasas (máis en primavera/outono); páramos e campiñas; matogueiras e bosques mediterráneos.
- Mediterráneo típico (zonas próximas ao Mediterráneo, Estremadura, Andalucía occidental): inverno suave e verán quente; verán seco; precipitacións baixas con outonos ás veces torrenciais; piñeiros, carballos, castiñeiros, aciñeiras, sobreiras; garriga/maquis se se deteriora o bosque.
- Mediterráneo seco (surleste): semellante ao típico pero máis árido; garriga, estepa, herbas e arbustos como palmeira anana, espartal.
- De montaña (>1500 m): veráns frescos e invernos moi fríos; neve; vexetación por pisos (aciñeiras/carballos a menor altitude; piñeiros/abetos/carballos en intermedia; prados e poucas plantas nos cumios).
- Tropical canario (Illas Canarias): temperaturas altas todo o ano, choivas escasas; relevo volcánico; endemismos; vexetación por faixas: zona baixa (cardón, palmeira canaria, sabina), zona media húmida (laurisilva, loureiros, tileiros), cumios (piñeiro canario, xestas, violeta do Teide).
2) Mapa conceptual (texto guía)
PAISAXE → (elementos) naturais + artificiais → TIPOS: interior (montaña: cumio–ladeiras–pé; chaira: outeiros–mesetas–depresións) / costa (alta/baixa; formas: cabo, golfo, baía, península–istmo, illa–arquipélago, cantís, ría, marisma, albufeira, praia).
CLIMA (España) → atlántico, mediterráneo (continental/típico/seco), de montaña, tropical canario → (condicionan) PAISAXES correspondentes (bosques caducifolios, prados; páramos/campiñas; bosque mediterráneo, garriga/maquis; pisos de montaña; faixas canarias).
3) Guía de estudo
📓 Método Cornell (modelo)
Columna esquerda (preguntas): Que é unha paisaxe? Que diferencia hai entre costa alta e baixa? Que caracteriza o clima atlántico? …
Columna dereita (notas): Define con palabras túas e engade exemplos do resumo de clase.
Resumo final: 3–4 frases que conecten “paisaxe ↔ clima” e poñan un exemplo por tipo.
🧭 Pasos de estudo
- Le o resumo e subliña conceptos clave (en negrita nesta páxina).
- Completa as táboas de práctica (abaixo) cos exemplos do tema.
- Autoavaliación: responde ás preguntas curtas e comproba co botón “Ver solución”.
- Explica en voz alta (como se llo contases a alguén de 4º EP) unha paisaxe e un clima.
4) Exemplo práctico 1 · Identificar paisaxes
Completa coa información do resumo (podes escribir nas celas).
| Tipo | Características clave | Elementos/partes | Exemplo do tema |
|---|---|---|---|
| Paisaxe de montaña (interior) | Serra → Cordilleira | ||
| Paisaxe de chaira (interior) | Outeiros / Mesetas / Depresións | ||
| Costa alta | Cantís | ||
| Costa baixa | Praias, marismas, albufeiras |
5) Exemplo práctico 2 · Formas do relevo costeiro
Relaciona cada forma co seu significado. Escribe a definición curto (1 liña).
| Forma | Definición (coas túas palabras) |
|---|---|
| Cabo | |
| Golfo | |
| Baía | |
| Península / Istmo | |
| Illa / Arquipélago | |
| Cantís | |
| Ría | |
| Marisma | |
| Albufeira | |
| Praia |
6) Exemplo práctico 3 · Climas e paisaxes de España
Completa a táboa segundo o estudado en clase.
| Clima | Temperatura/Choiva (clave) | Paisaxe/Vexetación destacada | Notas |
|---|---|---|---|
| Atlántico/Oceánico | |||
| Mediterráneo continental | |||
| Mediterráneo típico | |||
| Mediterráneo seco | |||
| De montaña | |||
| Tropical canario |
7) Situacións para pensar (competenciais)
S1. Viaxe pola costa · Nun mapa imaxinario atopas: ría, cantís, baía e unha península unida por un istmo. Tarefa: debuxa un croquis sinxelo e coloca os nomes correctos. Explica cales serían máis habituais en costas altas ou baixas.
S2. Dúas vilas do interior · Vila A está nunha meseta; Vila B, nunha depresión. Tarefa: describe dúas diferenzas no relevo e propón que usos do solo (agrícola/forestal/urbano) serían máis frecuentes en cada caso segundo o que estudamos.
S3. O tempo que fai onde vivo · Observa 7 días seguidos a choiva e a temperatura (estimada). Tarefa: Decide a que clima pertence a túa zona segundo as características estudadas (non fai falta climograma completo aquí) e xustifica con dúas probas.
S4. Montaña por pisos · Escolle “baixa / intermedia / alta”. Tarefa: coloca que vexetación esperarías (aciñeiras/carballos · piñeiros/abetos/carballos · prados/arbustos) e xustifica pola altitude.
As tarefas apoian unicamente a información do tema desta semana.
8) Autoavaliación inmediata
Q1. Indica dúas diferenzas entre costa alta e costa baixa.
Costa alta: chegada de montañas/mesetas á beira do mar, moitos cantís e poucas praias. Costa baixa: terreo baixo/chan preto do mar, con marismas/albufeiras/praias frecuentes.
Q2. Escribe as tres partes dunha montaña e a relación serra–cordilleira.
Cumio, ladeiras e pé. Varias montañas aliñadas → serra; varias serras → cordilleira.
Q3. Que clima presenta “España verde” e por que recibe ese nome?
Clima atlántico/oceánico. Temperaturas suaves e choivas frecuentes todo o ano, sen meses secos; abundancia de bosques e prados.
Q4. No mediterráneo típico, como son o verán e as precipitacións?
Verán quente e seco; precipitacións escasas (no outono poden ser torrenciais).
Q5. Completa: nas Canarias, na zona baixa aparecen ________; na zona media húmida destaca ________; e nos cumios, ________.
Cardóns, palmeira canaria e sabinas · laurisilva, loureiros e tileiros · piñeiro canario, xestas e violeta do Teide.
9) Resumo coas túas palabras
Escribe 4–6 liñas explicando como o relevo e o clima explican as paisaxes que vemos en España. Usa polo menos un exemplo de costa, un de interior e un de clima.